Yeni Yandex Browser Alpha inceleme

İnternet Tarayıcıların Dünyası

Yeni Yandex Browser Alpha inceleme İnternet tarayıcılar artık dünyaya baktığımız pencereler oldu. Yalnızca web siteleri değil, pek çok uygulama ve hizmete de tarayıcılar ile ulaşıyoruz. Bilgisayar başında geçirdiğimiz zamanın ehemmiyetli bir bölümü bu pencereye odaklandı.

Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla Firefox, Opera, Maxthon, Rockmelt, Google Chrome, Apple Safari ve daha ismini saymadığımız sayısız internet tarayıcı daha hızlı, daha kullanışlı ve daha güzel olmak için yıllarca yarıştı. Son zamanlarda aslan hissesi Google’ın Chrome’a, sonraki pozisyonlar ise Internet Explorer, Mozilla Firefox ve Opera gibi tarayıcılara ait. Seçenekler çok ve yıllarca değişik Javascript, HTML testleriyle bu taratıcıları en iyisi hangisi bulmak için yarıştırdık. Komşumuza gittiğimizde bilgisayarına daha hızlı gezsin diye IE yerine Firefox veya Chrome kurduk.

Ancak günümüzde bu internet tarayıcı yarışı oldukça yavaşladı. IE’nin imajı düzelmeyecek kadar bozuldu. Chrome, Google’ın gücü ve ulaşımı sayesinde güçlendi. Mozilla bağımsız bir vakıf olduğu için geliştiricilerin ve açık platform destekçilerinin favorisi oldu. Apple sayesinde Safari dağıldı, bağımsız ve hızlı Opera ise tasarım ve hızlandırma ile ayrı bir kitlenin sevgisini kazandı. Sular duruldu, yarış unutuldu.

[caption id="attachment_85" align="alignnone" width="640"]

IE’den Opera’ya farklı tarayıcı seçenekleri[/caption]

İşte bu esnada Rusya’dan yeni bir isim geldi. Kendi anavatanında Google’dan çok daha popüler olan Yandex, globalleşmeye başladı.

Yandex’in Başarı Hikayesi

Rusya’nın Google’ı olarak nitelendirebileceğimiz Yandex, uzun müddettir başta Avrupa ve Türkiye olmak üzere değişik ülkelerdeki çalışmalarını arttırıyor. Bir arama motoru, reklam şirketi ve online hizmetler sağlayıcı olan şirketin pek çok değişik yazılım ve aracı mevcut.

Bir arama motoru olarak giriş yaptığı Türkiye’de Yandex’in en başarılı çalışmasını Yandex Haritalar uygulamasında gördük. Yandex, sokak sokak Türkiye’yi fotoğraflayarak panoramik görüntüleri haritalarına entegre etti ve sahiden Türkiye’de Google veyahut alternatif şirketlerin sunduğundan daha iyi bir hizmet sundu.

Kullanıcıların Google yerine kendi arama motorunu kullanmasını amaçlayan Yandex, bunu desteklemek için de Yandex İnternet Tarayıcı’yı geliştirdi. 1 Ekim 2012 tarihinde ortaya çıkan Yandex.Browser aslında çok genç. Windows ve Mac OS sürümleri bulunan tarayıcının pek dikkat edilmeyen ancak en büyük farklarından biri ise indirilen dosyaları tanınmış kişi Kaspersky firmasının antivirüsünü kullanarak denetlemesi. Bir diğer ehemmiyetli fark ise Opera’nın en kritik özelliği olan, yavaş internete karşı sayfa, görsel ve videoları sıkıştırarak internet tarayıcıda dolaşmayı hızlandırması.

Bu tarayıcı temelinde Chromium denilen açık kaynak projeye dayanıyor. Burada çok karıştırılan bir noktayı açıklığa kavuşturalım. Google Chrome internet tarayıcı başta olmak üzere farklı tarayıcılar Chromium temeli üzerine kurulup özelleştiriliyor.

[caption id="attachment_86" align="alignnone" width="620"] Yandex’in Başarı Hikayesi[/caption]

Bunun benzer bir örneği olarak Linux temelli olarak yola çıkan ve gelişerek kendi başına bir işletim sistemi haline gelen Android’i gösterebiliriz. Çekirdek yazılımın geliştirilmesi ehemmiyetli ancak daha ehemmiyetli olan bu yazılımın entegre çalıştığı arama, e-posta, haritalar gibi hizmetler oluyor. Ekosistem haline gelen yazılım, kullanıcının ihtiyaçlarına pek çok farklı ürün ile ancak tek bir pencereden hizmet veriyor.

İşte Yandex.Browser da bu bağlamda geliştirilen farklı bir internet tarayıcı. Temelindeki Chromium ile hızlı ve uyumlu bir çekirdeğe sahip tarayıcı üzerinde çalışan ekip, Amerika’yı bir daha keşfetmek yerine yenilik yapmaya ve onu geliştirmeye odaklanıyor. Uzun müddettir geliştirilmesi devam eden tarayıcının incelediğimiz sürümü, eski sürümlere göre büyük bir değişim geçirdi.

Daha önceki Yandex.Browser ve Yeni Yandex.Browser Alpha

İncelemek için erken edinme olanağına kavuştuğumuz yeni Yandex.Browser Alpha daha isimi üzerinde geliştiriciler için incelemeye sunulmuş oldukça erken bir sürüm. Buna rağmen ilk bakışta bitirmiş duruyor ve tasarım farkını hatıranda belli ediyor.

Windows 7 tarzı bir arayüzü olan, saydam kenarlar, değişik yeni sekme ekranları, okunmamış ileti sayısını gösteren araçlar gibi özelliklerle donanan Yandex.Browser artık tasarım çizgisi olarak Windows’u bir yana koymuş ve Mac OS kullanım alışkanlıkları ile Çağdaş tasarımın sunduğu yenilikleri harmanlamış vaziyette.

Daha önceki Yandex.Browser ve Yeni Yandex.Browser Alpha[/caption]

Üst bölümdeki kalabalığı ortadan kaldırarak sekmeleri ekranın altına taşırken, Yandex arama çubuğunu aşağıdaki konumundan yukarıya almış. Yeni kullanıcı arayüzünde öğelerin konumları, aralarındaki soluk alma boşlukları ve tasarım ayrıntıları çok daha başarılı. İlk sürümlerin tasarımına göre özgün bir hal almış. Alışıldık arayüz düzeni yerine yenilik getirmiş ve bu bağlamda daha cesaretli bir adım atılmış. Daha önceki tasarım Chromium çizgisine daha bağlıydı, yeni

Yandex.Browser Alpha ise zincirlerini kırmış.

İnternet tarayıcı pazarındaki firmalar son vakitlerde yaşanan yeknesaklığı göz önüne alacak olursak geliştirme ekibi kendileri için mevcut tek mantıklı rotayı seçmiş diyebiliriz. Elbette henüz Alpha sürümü olduğu için pek çok şey kökten değişebilir. Bu noktada yalnızca profesyonellerin incelemeleri değil, kullanıcı kitlesinin geri dönüşleri ve test2 süreci de yol gösterici olacak. Bu noktada bitirmiş görünmesinin ve göze rahatsız edici gelen unsurlar barındırmamasının en ehemmiyetli sebeplerinden biri mahallileştirmesinin yapılmış olması. Kurduğumuzda dolaysız Türkçe olarak gelen yeni Yandex.Browser Alpha’da metinler arayüz öğeleri içerisine tam oturduğu gibi font ve karakter hataları bulunmuyor. Tipografide açık hatalar görmedik. Çünkü takriben iki saate yakın Galaxy Note 4 incelememizden anımsayabileceğiniz üzere, yabancı fontlara sonradan yapıştırılmış sırıtan Türkçe karakterler hatıranda gözümüze batıp dikkatimizi çekiyor.

Tasarımın en büyük kazançları ufak bir pencere içerisinde dahi tam ekran kullanıyormuş hissi vermesi. Çok rahat, nefes alma boşlukları dedik ya, tasarımın tamamı nefes alıyor. Arkaplan görsellerinin ve animasyonlarının enfes görünümü bir yana, arama yapmaya başladığınızda dikkat dağıtmaması için bunlar hemen buzlu bir cam ardında perdeleniyor.

Üst bölümdeki adres satırının arkaplan içerisinde erimesi, normalde hem adres satırı, hem bilgi bulunan bölümün beraber harmanlanması çok güzel. Ayrı olarak imleci üzerine getirdiğinizde çubuk beliriyor, tıkladığınızda bütün işlevlerin eksilmeden orada olduğunu ancak gerekmedikçe gizlendiğini farkediyorsunuz.

Chrome eklentilerine alışanlar da Chromium uyumu sayesinde alıştıkları eklentileri Yandex.Browser’da kullanmaya devam edebiliyorlar. Zati tarayıcı ihtiyaç duyulabilecek temel eklentileri hazır bir şekilde sunuyor ve burada pek bir fazlalık bulunmuyor. Bu eklentileri bile ayarlardan siz açıyorsunuz ve açtığınızda Take Screenshot ile ekran görüntüsü alma, üzerine not yazma, hemen paylaşma seçenekleri görüyorsunuz. Son derece işlevsel ve hafif. Web of Trust ile site güvenilirliklerini, çocuk ve aileye uygun olup olmadıklarını, virüslü olup olmayabileceklerini anlıyorsunuz.

[caption id="attachment_88" align="alignnone" width="643"] Web of Trus[/caption]

Yandex Elements ile sosyal ağlardaki mesajları, aktüellemeleri takip edebiliyor, benzer şekilde gelen e-posta sayınızı eklenti ile sağ üstte görebiliyorsunuz. Bu tür işlevler günümüz tarayıcılarının en yaygın ancak arayüzde kullanıcıyı rahatsız etmeden entegre edilmesi, bütünleştirilmesi en zor özellikleri arasında bulunuyor.

PowerFM Radyo kanalları ise Yandex Elements içerisine yerleştirilmiş ve internette gezerken iki tıklama ile akışınızı bozmadan farklı radyo kanallarından birini tarayıcı içerisinde ek bir sekme açmadan dinleyebiliyorsunuz.

Gruplu Sekmeler ve Kısayol Tuşları

Lakin en büyük geliştirme sekmelerin ekran altına taşınmasında. Aynı siteden açık sayfalar otomatik olarak tek bir sekme altına gruplanıyor. Tıkladığınızda ise bütün sekmeleri göstererek geçiş yapmanızı sağlıyor. Kısayol tuşlarına olan alışkanlığınızı da değiştirmenize gerek yok. CTRL+TAB tuşu ile sekmeler arasında ilerlemek, CTRL+W ile sekme kapatmak ve CTRL+T ile yeni sekme açmak gibi bütün kısayollar aynen çalışıyor.

Peki eksiler? İlk olarak bazen pencereyi büyültüp küçülttüğümüzde pencere boyutlandırma tuşlarının ikisinin ansızın göründüğünü farkettik. Bu bir hata mı, özellik mi merak ediyoruz ancak tekrar tecrübe ettiğimizde karşımıza çıkmayınca tekrarlanmayan enteresan bir hata olduğuna karar verdik. Aslında erken ulaşım sürümünde bu tarz daha fazla hata bulmayı bekliyorduk.

Şu an için arayüz tasarımı 1920×1080 ve altındaki çözünürlüklerde ekrana mükemmel oturmasına karşın, 4K Ultra HD monitörde 3840×2160 piksellik bir alanda bütün diğer internet tarayıcılar ve programlar gibi henüz otomatik olarak optimize edilen ve ideal oranda ölçeklendirilen bir yapıya sahip değil. Henüz 4K monitör kullanımının ne kadar düşük olduğunu düşünecek olursak natürel bir vaziyet olduğunu söyleyebiliriz. Gelişmiş Ayarlar altına girerek ölçeklendirme ayarını kendiniz yapmanız gerekiyor. Yüzde 500’e kadar ölçeklendirerek kendiniz ayarladığınızda rahatça kullanabiliyorsunuz. Başka bir deyişle özetle aslında çözüm var ama otomatik değil.

Hız testlerinde ve internet standartlarına uyumluluk testlerinde çok yüksek puanlar aldı. Zati kullanımda da akıcı ve rahat olduğunu gördük. Derleme kaideleri, video, navigasyon, dosya API’si, sunucu iletişimi ve bağlanabilirlik, performans açısından tam not alsa da hali hazırda Content Security Policy 1.0 desteklemesine rağmen daha güvenli bir standart olan 1.1’e geçmemiş vaziyette. İframe ile ilgili da daha Seamless iframe yok. Bunun gibi HTML5 standartlarıyla uyumluluk açısından takriben yüzde 10 daha gidecek yolu olduğunu resmi HTML5 testlerine göre söyleyebiliriz.

[caption id="attachment_89" align="alignnone" width="1280"] Hız testlerinde ve internet standartlarına uyumluluk[/caption]

Hız yarışına baktığımızda Javascript performansı olarak Chrome’dan ve Firefox’tan sonra üçüncü sırada bulunduğunu ve oldukça başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Daha erken ulaşımda olan ve düzeltmeleri yeni başlayan bir Alpha sürümü için fazlasıyla başarılı.

Neticede daha bir ilk bakış yaptığımız Yandex.Browser’ın 14.10.2062.12544 sürümünü başka bir deyişle yeni Yandex.Browser Alpha’yı en iyi şöyle özetleyebiliriz: “Rahat, hızlı, değişik fakat yabancı değil” Bu tasarım çizgisi üzerinde ve işlevsellik ile netlikle tecrübe etmesi şart olan tarayıcılar arasında bulunuyor. Hızla alışttığımız yeni arayüzün rahatlığı, sunulan araçların işlevselliği internet başında geçirdiğimiz sayısız saate taze bir soluk getirmeyi muvaffak oluyor. Sürüm geliştikçe ve biz de bu yeni sürüm ile daha fazla zaman geçirdikçe sizleri haberdar etmeyi sürdüreceğiz.