Dilin Algıladığı Altıncı Temel Tat: Amonyum Klorür Keşfedildi

Güney Kaliforniya Üniversitesi‘nde görev yapan bilim insanları, dilin algıladığı temel tatların ötesinde yeni bir tat keşfettiler: amonyum klorür. Bu kimyasal madde, tehlikeli maddelerde olduğu kadar bazı şekerlemelerde de bulunmaktadır. Bu önemli bulgu, Nature dergisinde detaylı bir şekilde sunuldu.

Tat duyusuyla ilgili uzmanlar, “temel tat” kavramını genellikle tuzlu, ekşi, tatlı, acı ve umami (yoğun ve hoşa giden tat) olmak üzere beş kategoriyle tanımlamaktadır. Umami, 1908 yılında Japon bilim adamı Kikunae Ikeda tarafından tanımlanmıştır ve bu özel tat, soya sosu, deniz yosunu, hamsi ve pek çok protein ağırlıklı gıdada bulunabilir.

Amonyum klorür, tuzlu meyankökü şekerlemeleriyle bilinir ve özellikle İskandinavya, Hollanda ve Kuzey Almanya’da popülerdir. Bu bileşik, tatlı şekerlemelere eş zamanlı olarak acı, tuzlu ve ekşi tatlar ekler.

Bilim insanları, dilin bu özel tada olan tepkisini yıllardır fark ediyorlardı. Ancak yakın zamanda bu tadı net bir şekilde algılamamıza olanak tanıyan reseptörleri kesin olarak saptayabildiler. Bu keşif, OTOP1 adında, limon suyu veya sirke gibi asidik maddeleri algılama yeteneğine sahip olan bir proteinin varlığıyla ilişkilendirildi. Laboratuvar deneyleri, amonyum klorürün bu OTOP1 reseptörünü, asitler kadar etkili bir şekilde aktive edebildiğini ortaya koymuştur.

Yeni Keşfedilen Tatın Resmi Tanınırlığı Zor Olabilir

Bilim insanlarına göre, altıncı bir temel tadın varlığı, evrimsel olarak zararlı bileşenlerden korunma mekanizması olarak gelişmiş olabilir. Özellikle, amonyum ve onun türevi olan amonyak gazı, insanlar ve diğer canlılar için tehlikeli ve toksiktir.

Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden Biyoloji Profesörü Dr. Emily R. Liman, bu konuda şunları söylüyor: “Amonyum, belli seviyelerde toksik etkilere sahiptir. Bu nedenle, bu tür tehlikeli maddeleri algılayabilmek için tat duyusunun evrimleşmiş olması oldukça anlamlı.” Ancak, bir tadın bilim dünyası tarafından resmi olarak tanınması ve kabul edilmesi zor bir süreçtir. Örneğin, umami tadının keşfinden sonra resmi olarak beşinci temel tat olarak kabul görmesi yıllar almıştı.